چاکرا در زبان سانسکریت به معنای دیسک چرخنده است. به نقاطی در بدن موجودات زنده که انرژی از آن‌ها عبور می‌کند و در حال چرخش هستند چاکرا گفته می‌شود. بین تعداد چاکراها توافق نظر وجود ندارد اما طبق متداول‌ترین نظرات، ما 7 چاکرای اصلی و تعداد بسیار زیادی چاکرای فرعی داریم. چاکراهای اصلی بر محور عمودی بدن، از فرق سر تا انتهای ستون فقرات قرار گرفته‌اند. پیشتر به‌طور مفصل درباره معنی چاکرا و هفت چاکرای اصلی صحبت کرده‌ایم، در این مقاله قصد داریم روش‌های ذهن‌آگاهی و مدیتیشن برای باز شدن چاکراها را بررسی کنیم.
مدیتیشن چه تاثیری بر روی چاکراها دارد؟
همان‌طور که گفتیم چاکرا نقاطی در بدن است که انرژی را از خود عبور می‌دهد. چاکرای مسدود جلوی عبور انرژی را می‌گیرد و تعادل بدن را به هم می‌ریزد. به همین دلیل فرد به مشکلات عاطفی، روانی، جسمی و فیزیکی دچار می‌شود.
برای باز کردن چاکرا راهکارهای مختلفی وجود دارد اما به نظر می‌رسد محبوب‌ترین آن‌ها، انجام مدیتیشن برای باز شدن چاکراها، مدیتیشن ذهن آگاهی و ورزش یوگا باشد. هر چاکرا مدیتیشن مربوط به خودش را دارد که به روش خاص خود باید انجام شود. در ادامه مقاله این به آموزش این روش‌ها می‌پردازیم.
مدیتیشن برای باز شدن چاکراها
هر کدام از چاکراها خصوصیات منحصر به فردی دارند و مسئولیت و کارکرد آن‌ها نیز با یکدیگر متفاوت است. بنابراین روش باز کردن هر چاکرا و رساندن آن به حالت تعادل نیز از دیگری متمایز است. مراقبه می‌تواند به شما کمک کند علاوه بر بهره‌مندی از مزایای متعدد آن، با چند تکنیک اصولی، چاکراهایتان را نیز پاکسازی و باز کنید. برای آشنایی بیشتر با سایر مزایای مراقبه و مدیتیشن و اثرات آن‌ها بر سلامت روانی و جسمانی، مقاله مراقبه چیست را بخوانید.
1. باز کردن چاکرای ریشه به کمک مدیتیشن
چاکرای روت یا ریشه در قسمت پایین ستون فقرات قرار گرفته است و مسئول برقراری احساس امنیت و ثبات است. عدم تعادل این چاکرا می‌تواند به احساس ناامنی و بی‌اعتمادی فرد، یا جسارت بیش از حد و بی‌احتیاطی او منجر شود. برای به تعادل رسیدن این چاکرا از طریق مدیتیشن:
- به‌صورت ضربدری (چهارزانو) روی زمین بنشینید و پشتتان را کامل صاف کنید.
- کف دستان را به سمت بالا بگیرید و با انگشت شست، انگشت میانی را لمس کنید.
- روی محل چاکرای اول یا مولادهارا تمرکز کنید.
- می‌توانید از مانترای لم (Lam) استفاده کنید.
- می‌توانید تصور کنید که یک گل سرخ زیبا در قسمت چاکرای ریشه در حال شکفتن است.
- مدیتیشن را آن‌قدر ادامه بدهید که احساس آرامش و رهایی کنید.
2. مدیتیشن برای باز کردن چاکرای خاجی
دومین چاکرا یا چاکرای خاجی دقیقا زیر ناف قرار گرفته است و وظیفه آن کمک به بهبود روابط اجتماعی و برقراری روابط است. نارسایی و مسدود شدن این چاکرا باعث احساس بی‌ارزشی، کاهش خلاقیت و کاهش انگیزه خواهد شد. برای باز کردن چاکرای دوم از طریق مدیتیشن می‌توانید:
- روی زانوهایتان بنشینید و کمرتان را صاف کنید.
- دست‌ها را روی پایتان قرار بدهید به‌طوری‌که کف آن‌ها رو به بالا باشد.
- در همین حالت دست راست را روی دست چپ بگذارید.
- روی چاکرای سوادهیستانا تمرکز کنید.
- می‌توانید مانترای وم (Vam) را به کار ببرید.
- می‌توانید به یک گل نارنجی رنگ فکر کنید که در قسمت چاکرا شما در حال شکفتن است.
- مدیتیشن را تا احساس رهایی و آرامش ادامه بدهید.
3. مدیتیشن برای باز شدن چاکرای شبکه خورشیدی
افزایش و کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس از اثراتی است که عملکرد چاکرای شبکه خورشیدی می‌تواند بر روی ما داشته باشد. این چاکرا مسئول کنترل و تصمیم‌گیری است. برای رفع مسدودی چاکرای مانی پورا از طریق مدیتیشن:
- روی زانو بنشینید و پشتتان را صاف و بدون خمیدگی نگه دارید.
- دست‌ها را بالای ناف کنار هم نگه دارید و نوک انگشتان دو دست را به هم متصل کنید.
- انگشتان شست را روی هم قرار بدهید.
- روی چاکرای سوم تمرکز کنید.
- می‌توانید به یک گل زردرنگ در حال شکوفایی فکر کنید یا مانترای رم (Ram) را به کار ببرید.
- بعد از احساس رهایی می‌توانید مدیتیشن را خاتمه بدهید.
4. رفع انسداد چاکرای قلب با مدیتیشن
چاکرای قلب که در محدوده قلب و قفسه سینه قرار گرفته است نقش پررنگی در ایجاد مشکلات قلبی و عروقی دارد. همچنین احساس هم‌دلی و شفقت نسبت به خود و دیگران را این چاکرا تعیین می‌کند. مدیتیشن باز کردن چاکرای آناهاتا به صورت زیر است:
- به‌صورت ضربدری و چهارزانو بنشینید.
- دست چپ را روی زانوی چپ قرار بدهید و با انگشت اشاره، انگشت شست را لمس کنید.
- دست راست را روی قفسه بگذارید.
- می‌توانید بر روی یک گل سبز در حال شکوفایی و مانترای Yam تمرکز کنید.
- تا تجربه خوشایند رهایی مدیتیشن را ادامه بدهید.
5. باز کردن چاکرای گلو به کمک مدیتیشن
چاکرای گلو مسئول ایجاد ارتباط کلامی و دفاع از خود است. اگر این چاکرا دچار عدم تعادل شود فرد نمی‌تواند از حقوق خود دفاع کند و همواره در برابر ظلم دیگران تسلیم خواهد بود. برای به تعادل رساندن چاکرای پنجم از طریق مدیتیشن:
- روی زانو بنشینید و پشت خود را صاف کنید.
- انگشتان را به سمت داخل دست خم کنید و دو دست خود را به هم گره بزنید.
- کف دستان باید روبروی هم قرار بگیرند و نوک دو انگشت شست با یکدیگر تماس داشته باشند.
- روی چاکرای گلو تمرکز کنید.
- می‌توانید از مانترای Ham استفاده کنید یا یک گل آبی‌رنگ در حال شکوفایی را در ذهن مجسم نمایید.
- بعد از احساس سبکی و راحتی می‌توانید مدیتیشن را به پایان برسانید.
6. باز کردن چاکرای چشم سوم با مدیتیشن
چاکرای ششم یا آجنا که نقش اساسی در درک مردم و دستیابی به شهود دارد از محبوب‌ترین چاکراها محسوب می‌شود. این چاکرا بر روی بینش افراد موثر است و مسدود شدن آن می‌تواند ارتباط فرد با واقعیت را کم کند. آجنا بین دو چشم قرار گرفته است و به کمک مدیتیشن می‌توان آن را به تعادل رساند:
- چهارزانو یا به‌صورت ضربدری بنشینید.
- نوک انگشتان دو دست را به هم بچسبانید و دست‌ها را در زیر قفسه سینه قرار بدهید. حالا دو انگشت اشاره را خم کنید.
- روی چاکرای آجنا تمرکز کنید.
- می‌توانید مانترای Om و تصور شکفتن گل نیلی‌رنگ را نیز به کار ببرید.
- مدیتیشن را تا رسیدن به آرامش ادامه بدهید.
7. مدیتیشن برای باز کردن چاکرای تاج
بالاترین چاکرا یا چاکرای هفتم که فرای جسم و روان است، چاکرای ساهاسرارا نامیده می‌شود. این چاکرا مسئول ارتباط معنوی با خود و دیگران است. مسدود شدن چاکرای تاج می‌تواند مشکلات خواب و بینایی و همچنین بی‌هدفی و سرگردانی در زندگی را به همراه داشته باشد. برای باز کردن چاکرای 7 از طریق مدیتیشن:
- چهارزانو بنشینید و اگر به‌صورت گروهی مدیتیشن می‌کنید یک دایره تشکیل بدهید.
- دست‌ها را روی زانو قرار بدهید به‌صورتی‌که کف آن به سمت بالا باشد.
- دست چپ را روی دست راست بگذارید.
- بر روی چاکرای تاج متمرکز شوید و تصور کنید که نور سفید رنگی از آن خارج می‌شود و تمام بدن شما را در بر می‌گیرد.
- توجه خود را به نور سفیدرنگ معطوف کنید؛ از تمام حواس خود کمک بگیرید و سعی کنید نور را حس کنید، بو کنید، بشنوید و بپذیرید.
- پس از 10 تا 15 دقیقه می‌توانید به‌آرامی چشمانتان را باز کنید و از مدیتیشن خارج شوید.
چطور مدیتیشن ذهن‌آگاهی را روتین کنیم؟
وقتی کارها به روتین تبدیل می‌شوند، به‌سادگی از پس انجام آن‌ها برمی‌آییم؛ فارغ از اینکه انجام آن‌ها چقدر سخت یا آسان باشد. اما برای انجام کارهای جدید نیاز به فکر کردن، تحلیل کردن و سپس شروع به کار داریم و انجام همه این مراحل از ما انرژی می‌گیرند. بنابراین معقولانه به نظر می‌رسد که مدیتیشن را به برنامه روزانه خود اضافه کنیم و استفاده از مدیتیشن برای باز شدن چاکراها را به عادت تبدیل کنیم. برای تبدیل مدیتیشن به عادت روزانه، می‌توانید از این شش راهکار استفاده کنید:
1. مدیتیشن را به یک مراسم خاص روزانه تبدیل کنید
برای مدیتیشن روزانه خود محل مشخصی در نظر بگیرید. یک فضای اختصاصی و یک زمان مشخص برای آن قرار بدهید. لازم نیست حتما از بالشتک یوگا استفاده کنید، یک صندلی راحت هم می‌تواند گزینه مناسبی باشد. بد نیست زمان‌بندی ثابتی در نظر بگیرید؛ می‌توانید از تایمر گوشی همراهتان استفاده کنید. لازم نیست این مدت زمان خیلی زیاد باشد. مخصوصا اگر مبتدی هستید حتی 10 دقیقه هم برای شروع خوب است.
در این محل شمع و عود قرار بدهید و به‌طور کلی همه حواستان را درگیر همین محیط کنید. بعد از مدتی می‌توانید از موسیقی‌های مخصوص مدیتیشن یا از صدای طبیعت نیز استفاده کنید. اینکه همه حواس شما درگیر باشد کمک می‌کند در اینجا و اکنون بمانید.
2. مرحله به مرحله پیش بروید
اگر می‌خواهید از مدیتیشن برای باز شدن چاکراها استفاده کنید لازم نیست از همان ابتدا دو بار در روز و هر بار نیم ساعت به مراقبه ذهن‌آگاهی بنشینید! برای شروع حتی می‌توانید 5 دقیقه در روز اول و دوم مدیتیشن کنید. دقت داشته باشید که همین 5 دقیقه هم یعنی شما اولین و مهم‌ترین قدم را برداشته‌اید و این مسیر را شروع کرده‌اید.
3. همراه انتخاب کنید
اگر می‌توانید با یک گروه مدیتیشن کنید. اگر این امکان را ندارید از اعضای خانواده بخواهید شما را همراهی کنند. حتی می‌توانید با یک دوست، ساعت مشخصی در روز را به مدیتیشن اختصاص بدهید و هر کدام از شما در خانه یا محل کار خودش مراقبه کند. وجود همراه به شما کمک می‌کند انگیزه بیشتری داشته باشید و کسی در کنارتان باشد تا احساسات مشترک و تجربه‌های متفاوت خود را با او در میان بگذارید.
4. انتظار بی‌جا نداشته باشید
قرار نیست امروز یک ساعت به مدیتیشن بنشینید و تا شب تمام اضطراب‌هایتان ناگهان ناپدید شود! مدیتیشن ذهن‌آگاهی باید تبدیل به بخش جدانشدنی زندگی شما بشود. باید مستمر و مداوم تکرارش کنید و به همه زندگی خود راهش بدهید تا نتیجه آن را ببینید. به‌علاوه اغلب مربیان مدیتیشن می‌گویند: «مدیتیشن سخت‌تر و آسان‌تر از آن‌چیزی است که فکرش را بکنید!»، بنابراین از خودتان توقع بی‌جا نداشته باشید. وقتی مدیتیشن را شروع می‌کنید در روزهای اول ممکن است خیلی زود خسته شوید یا تحمل ادامه دادن آن را نداشته باشید. هیچ اشکالی ندارد. رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود! عجله نکنید و آرام آرام پیش بروید.
5. مدیتیشن را به تفریح تبدیل کنید
قرار نیست مراقبه راهی برای تنبیه شما باشد! قرار است به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید و در ابعاد گوناگون زندگی پیشرفت داشته باشید. مدیتیشن را به یک کار لذت‌بخش و دوست‌داشتنی تبدیل کنید. محیط مراقبه ذهن‌آگاهی را زیبا کنید، عود و شمع به کار ببرید و در شرایط راحت و خوشایند بنشینید. خودتان را عذاب ندهید. شاید در شروع مدیتیشن خسته‌کننده باشد اما قرار نیست خودتان را شکنجه کنید.
6. با خودتان مهربان باشید
یکی از مهم‌ترین پایه‌های مدیتیشن خودآگاهی این است که قضاوت را کنار بگذارید. به خودتان کمتر سخت بگیرید و با خود مهربان باشید. اگر اشتباهی مرتکب شدید نیازی به سرزنش مداوم خودتان نیست. اگر قرار باشد هر باری که هنگام مراقبه ذهن آگاهی ذهن شما از مسیر خود خارج می‌شود خودتان را سرزنش کنید این تمرین به تدریج فرسایشی خواهد شد. از خودتان راضی باشید و قدردانی کنید.
تفاوت مدیتیشن با ذهن آگاهی
ذهن‌آگاهی یا مایندفولنس (Mindfulness) کیفیتی از بودن است. تجربه آگاه بودن، باز و مشتاق بودن نسبت به رویدادهای اطراف بدون هیچ قضاوت و انتقادی از زیرمجموعه‌های این رویکرد هستند. اما مدیتیشن یکی از روش‌های تمرین ذهن آگاهی در زندگی است. به کمک مدیتیشن ذهن آگاهی می‌توان به خود واقعی نزدیک‌تر شد و به اهداف مایندفولنس دست پیدا کرد.
از کجا بدانیم درست مدیتیشن میکنیم؟
نگران نباشید، تقریبا همه کسانی که یک بار در زندگی خود مدیتیشن کرده‌اند با این سوال روبرو شده‌اند. اما 5 راه وجود دارد که مطمئن باشید به‌درستی از مدیتیشن برای باز شدن چاکراها استفاده می‌کنید:
- اگر از فرایند مدیتیشن به آرامش می‌رسید و می‌توانید احساس رهایی را تجربه کنید،
- اگر در لحظه حل می‌شوید و اختیار زمان و مکان از دست شما در می‌رود،
- اگر میزان هوشیاری شما خیلی بالا می‌رود به‌طوری‌که صداها، بوها و رنگ‌ها را با حساسیت بیشتری احساس می‌کنید،
- اگر رنگ‌ها و تصاویر لذت‌بخشی را پیش روی خود می‌بینید (خصوصا رنگ بنفش، رنگ مربوط به آخرین چاکرا یا چاکرای تاج)،
- و اگر تاثیر انجام مدیتیشن را در روند طبیعی زندگی خود احساس می‌کنید
یعنی دارید به‌درستی مدیتیشن می‌کنید.
کلام آخر
در این مقاله به روش‌های رویکرد ذهن آگاهی و مدیتیشن برای باز شدن چاکراها پرداختیم و هر چاکرا را منحصرا بررسی کردیم. امیدواریم به سوالات شما جواب کاملی داده باشیم. هر پرسش مرتبطی در این زمینه را می‌توانید از قسمت نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید.
سلام خدمت شما ممنونم از سایت خوبتون واقعا برام مفید بود فقط ی سوال داشتم میخواستم بدونم جایی که مدیتیشن میکنیم مهمه ؟
همه چیز خیلی خوب و کامل بود فقط نمونه عکس بعضی از چاکراها بعلاوه ی حالت دست وجود نداشت