موفقیت مسیری است که نمی‌توانیم یک‌شبه آن را طی کنیم. راهی است پر از قدم‌های کوتاه مستمر که برای رسیدن به آن باید صبور بود و ادامه داد. هیچ موفقیتی یک‌شبه به دست نیامده‌است حتی اگر اینطور به نظر برسد. گاهی آن‌قدر با مسائل متنوع در زندگی روبرو می‌شویم که خیال می‌کنیم بر هیچ بخشی از آن کنترل نداریم و هر کاری انجام بدهیم تاثیری نخواهد داشت. یا ممکن است خیال کنیم نیاز به تغییرات سریع و بزرگ در زندگی خود داریم تا به اهدافمان برسیم. اما باورتان بشود یا نه، مسیر موفقیت از یک تغییر کوچک پیوسته شروع می‌شود. این تفکر شالوده نظریه اثر مرکب است.
اثر مرکب چیست؟
اثر مرکب کتاب ستایش‌شده و محبوب دارن هاردی است. هاردی نویسنده، مشاور و سخنران انگیزشی است و در این کتاب به روش‌های موفقیت با نگاهی واقع‌بینانه می‌پردازد. اثر مرکب طبق نظریه هاردی بر 6 مولفه اصلی تاکید دارد:
· انتخاب
بعضی از محققان معتقد هستند که ما در طول روز نزدیک به 35 هزار تصمیم مختلف می‌گیریم. البته قسمت عمده این تصمیمات به‌صورت ناهشیار و خودبه‌خودی گرفته می‌شوند و اغلب آن‌ها قابل توجه نیستند. اما در اثر مرکب به تاثیر هر یک از این تصمیمات به‌ظاهر کوچک در زندگی می‌پردازیم.
· عادت
عادت به‌طور کلی به رفتاری گفته می‌شود که بدون تفکر و به‌صورت روتین انجام می‌شود. عادت‌ها توسط خود ما، خودخواسته یا ندانسته ایجاد می‌شوند. بعضی از آن‌ها به‌سادگی شکل می‌گیرند و بعضی دیگر نیازمند تلاش و زمان بیشتری هستند اما در نهایت عادت‌ها نیاز به آگاهی و تلاش ندارند و ناخودآگاه انجام می‌شوند.
· تکانه
تکانه همان قدم اولی است که برای انجام یک کار برمی‌داریم و در مقابل تمایل به سکون (لختی) قرار دارد. برای برداشتن این گام اول به انگیزه نیاز داریم. یکی از راه‌های ایجاد این انگیزه و امید این است که به خودمان پاداش بدهیم و موفقیت‌های کوچک خود را جشن بگیریم.
· تأثیرپذیری
ما از افراد، محیط و هر پیامی که در پیرامون‌مان وجود دارد تاثیر می‌پذیریم. افراد تاثیرگذار بر روی زندگی ما دو دسته هستند، نزدیکان، خانواده و دوستان که به آن‌ها تاثیرگذاران شخصی می‌گوییم و تبلیغات، سازمان‌ها یا افراد معروف، که آن‌ها را تاثیرگذار سازمانی می‌نامیم. تاثیرگذاران شخصی معمولا دوستان ما هستند و قصد کمک به ما را دارند. در مقابل تاثیرگذاران سازمانی با هدف تبلیغات و منافع شخصی به ما نزدیک می‌شوند. در هر دو حالت ما ممکن است تحت تاثیر دیگران به خود آسیب بزنیم. بهتر است در رابطه با همه افراد محتاط باشیم و طبق اولویت‌ها و ارزش‌های فردی خودمان تصمیم بگیریم.
· زمان
دارن هاردی در کتاب خود به عنصر مهم و تعیین‌کننده زمان نیز اشاره می‌کند و معتقد است هر موفقیتی قابل دستیابی است اگر زمان کافی برای آن در نظر بگیریم.
· شتاب
آخرین مولفه اثر مرکب، شتاب است. شتاب مجموعه‌ای از عناصری است که به آن‌ها پرداختیم و اینکه چگونه این ترکیب می‌تواند به حرکت ما طی زمان شتاب قابل توجهی ببخشد.
بنابراین در پاسخ به این سوال که اثر مرکب چیست می‌توان گفت اثر مرکب یعنی ترکیب موارد گفته‌شده و به‌کارگیری هم‌زمان آن‌ها در زندگی. برداشتن قدم‌های کوچک اما مستمر بر اساس ترکیب موارد گفته‌شده می‌تواند اثری غیرقابل تصور بر روی موفقیت ما داشته باشد.
10 راهکار اثر مرکب برای پیوستگی و تداوم در کارها
آن‌چه دارن هاردی قصد دارد در این کتاب بگوید این است که تغییر و پیشرفت یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و نیازمند تلاش مستمر است. اما این تلاش مستمر به معنای این نیست که خود را تمام و کمال وقف اهدافمان کنیم و از جنبه‌های دیگر زندگی غافل شویم. دارن هاردی ما را به برداشتن قدم‌های کوچک اما همراه با تداوم توصیه می‌کند. 10 راهکار او برای پشتکار و استمرار در هدف را می‌خوانیم:
1. هرچه می‌دانید کافی است، اجرایی‌اش کنید
به دنبال مطالب جدید و راه‌حل‌های تازه برای رسیدن به اهدافتان نباشید. همین اطلاعاتی که تا این لحظه به دست آورده‌اید کفایت می‌کند. آن‌چه زندگی شما را تغییر می‌دهد یک روش جدید، قرص تازه معرفی‌شده در بازار یا آخرین متد کسب درآمد میلیاردی در ماه نیست. حقیقت این است گه شما نمی‌توانید 7 کیلو وزن در یک ماه کم کنید، با مصرف محصولی از یک برند خاص، در عرض یک هفته 10 سال جوان‌تر شوید یا تنها با تنها دو ساعت کار بدون هیچ تجربه و تخصصی، روزانه سی میلیون تومان درآمد داشته باشید.
وقت آن رسیده است که جای تبلیغ را در زندگی خود با تمرین عوض کنید. موفقیت یک‌شبه و ساده به دست نمی‌آید و برای رسیدن به اهدافتان به انضباط و تعهد نیاز دارید. اگر اطلاعات بیشتر می‌توانست برای ما موفقیت را به همراه داشته باشد همه ما به اقیانوسی از اطلاعات از طریق اینترنت دسترسی داریم و قاعدتا باید به تمام آرزوهای خود می‌رسیدیم و هرچه می‌خواستیم به دست می‌آوردیم. اما می‌بینید که اینطور نیست. موفقیت به چیزی بیش از اطلاعات نیاز دارد و آن تعهد و برنامه‌ریزی است.
2. شانس در خانه همه را می‌زند اما تنها تعدادی در را باز میکنند
همه افراد خوش‌شانس هستند اما تنها تعداد محدودی خوش‌شانسی را تشخیص می‌دهند و از فرصت‌ها استفاده میکنند. در مصاحبه‌ای از ریچارد برانسون، تاجر موفق و تاثیرگذار پرسیدند «آیا شانس را در موفقیت خود تاثیرگذار می‌دانید؟»، او پاسخ داد: «قطعا بله، من هم مثل همه خوش‌شانس هستم!» شانس همیشه و همه‌جا حضور دارد و ما را دائما احاطه می‌کند اما بسیاری از ما آن را نمی‌بینیم یا نادیده می‌گیریم.
دارن هاردی در کتاب اثر مرکب فرمول شانس را به‌صورت زیر معرفی می‌کند:
شانس = آمادگی برای رشد + نگرش (باورها و طرز فکر) + فرصت‌ها + اقدامات
برای موفقیت باید شانس را در اطرافتان ببینید و تشخیص بدهید و تنها زمانی آن‌ها را خواهید دید که به دنبالشان باشید.
3. آن‌چه قابل اندازه‌گیری نیست قابل کنترل نیست
برای موفقیت نیاز دارید که بتوانید میزان پیشرفت خود را در هر لحظه بسنجید و آن را پیگیری کنید. این ویژگی مشترک همه افراد موفق است. اگر لحظه به لحظه در جریان زندگی خود باشید می‌توانید در جهت بهبود آن قدم بردارید. درواقع برای ارتقای هر شرایطی نیاز به مدیریت آن دارید و مدیریت تنها با اندازه‌گیری به دست می‌آید.
به بیان ساده‌تر، شما نیاز دارید به شرایط مسلط و از آن آگاه باشید. شرایط دائما در حال تغییر است و نوساناتی دارد، این مسئله قابل تغییر نیست و مشکلی هم ایجاد نمی‌کند. نکته مهم این است که شما نوسانات را بشناسید و برای آن‌ها آماده باشید. برنامه‌ریزی‌های شما باید بر اساس این نوسانات طراحی و تنظیم شده‌باشند. پیشتر در مقاله راهکارهای افزایش اعتماد به نفس، ملاک‌های لازم برای یک تعیین اهداف واقع‌بینانه (تکنیک SMART) را مطرح کرده‌ایم. یکی از این ملاک‌ها قابل اندازه‌گیری بودن (Measurable) است.
4. قطره قطره جمع گردد
این شاید مهم‌ترین درسی باشد که می‌توان از اثر مرکب در زندگی گرفت. وقتی برای اولین بار کتاب اثر مرکب را خواندم تا سال‌ها بخش‌هایی از آن را در ذهن خود داشتم و تاثیر آن‌ها را در زندگی خود مرور میکردم. مهم‌ترین درسی که این تئوری برای من داشت همین نکته بود: تاثیر قدم‌های کوچک اما پیوسته! سال‌ها بعد که دوباره به کتاب برگشتم توجهم به نوشته کوچکی بین صفحات کتاب جلب شد، شرایط خودم را با یکی از دوستانم مقایسه کرده بودم. من آن روزها ورزش پیوسته و روزانه را شروع کرده‌بودم و دوست من روزی یک یا دو نخ سیگار می‌کشید. حالا بعد از گذشت چند سال نتیجه چکاپ سالیانه ما با هم قابل مقایسه نیست!
استمرار در عمل می‌تواند به بهمنی بزرگ تبدیل شود و زندگی فرد را نابود کند و همین عمل اگر سازنده باشد اقیانوسی از سلامتی را به همراه خواهد داشت!
5. عادت‌ها را دست کم نگیرید
ما همان کاری هستیم که دائما انجام می‌دهیم؛ ما عادت‌هایمان هستیم. فرض کنید همین امروز برای اولین بار یک رفتار جدید را شروع کنید، مثلا هر روز صبح بین صبحانه و ناهار یک سیب می‌خوردید و از امروز آن را با یک شیرینی خامه‌ای بزرگ که از بوفه محل کارتان می‌گیرید جابجا کنید. صبح روز بعد تغییر وزن قابل توجهی را بابت این شیرینی مشاهده نخواهید کرد اما به‌مرور که این رفتار به عادت دائمی شما تبدیل می‌شود آثار و نتایج آن روی زندگی شما قابل مشاهده خواهد بود.
شما با تعویض سیب و شیرینی خامه‌ای روزانه 300 کالری بیشتر مصرف می‌کنید و طی یک ماه حدود یک کیلو اضافه وزن تنها به خاطر همین عادت به‌ظاهر کوچک و ناچیز نصیب شما خواهد شد. به‌علاوه ارزش غذایی این دو ماده با هم متفاوت است و شما با مصرف روزانه ماده جدید، بدنتان را به سمت سلامت کمتر سوق داده‌اید. بنابراین طی یک سال همان شیرینی کوچک روزانه شما را به فرد دیگری تبدیل کرده‌است! این همان تاثیر اثر مرکب در زندگی است.
طبق نوشته مریام وبستر: «ما با غریزه و ژن‌هایمان به دنیا می‌آییم اما عادت‌هایمان را خودمان می‌سازیم و توسعه می‌دهیم. عادت‌ها رفتارهایی اکتسابی اما غیرارادی هستند و اغلب اوقات بدون آن‌که بدانیم انجامشان می‌دهیم.»
6. چرایی خود را پیدا کنید
آن چیست که رویایش را دارید، شما را هیجان‌زده می‌کند و انرژی و انگیزه ادامه دادن زندگی را به شما می‌بخشد؟ پاسخ این معما بخش زیادی از مسیر زندگی شما را هموار خواهد کرد. آیا تابه‌حال با افرادی برخورد کرده‌اید که کسب و کار گسترده، خانواده‌ای منسجم و جیبی پر از پول دارند اما هیچ نشانه‌ای از خوشبختی و رضایت در چهره آن‌ها دیده نمی‌شود؟ اگر از دستاوردهای خود -هرقدر بزرگ- رضایت خاطر نداشته باشید و احساس خوشبختی نکنید، موفقیت شما خودش نوعی از شکست است! می‌توانید برای شناخت خود و پیدا کردن رویایتان از یک درمانگر یا مربی کمک بگیرید.
7. رویایتان را بشناسید
همه ما چیزی را در نهایت به دست می‌آوریم که به دنبال آن بوده‌ایم. به بیان ساده‌تر، آن‌چه در ذهن نداریم و برایش برنامه‌ریزی نمی‌کنیم خیلی بعید است که برایمان اتفاق بیفتد. ذهن ما هدفمند است و خودش را با خواسته‌ها و تلاش‌های ما هماهنگ می‌کند اما برای اینکه بهترین عملکرد را از آن بگیریم لازم است بدانیم به دنبال چه هستیم و چه خواسته یا رویایی در زندگی خود داریم. اگر قصد دارید نتیجه اثر مرکب در کسب و کار را مشاهده کنید، این یکی از گام‌های اصلی آن است.
8. راه بیفتید
قانون لختی را یادتان هست؟ اولین قانون نیوتن قانون لختی یا اینرسی (به انگلیسی: Inertia) بود و طبق این قانون، همه اشیا تمایل دارند حالت فعلی خود را حفظ کنند و ساکن بمانند. شروع اغلب انرژی زیادی می‌طلبد. درباره ما نیز این قانون برقرار است. اینکه از جای خود بلند شویم و برای خواسته‌هایمان تلاش کنیم به نظر سخت و خسته‌کننده می‌آید. اما حرکت کلید موفقیت است.
اگر انگیزه کافی را برای شروع در خودتان ایجاد کنید و راه بیفتید ادامه ندادن و ایستادن برایتان سخت خواهد شد! یادتان باشد، یک تلاش کوچک اگر پیوسته تکرار شود نتایج بزرگی به همراه خواهد داشت.
9. ورودی‌ها را کنترل کنید
به نظر شما ممکن است سر کلاس‌های آموزش زبان فرانسوی حاضر شویم و توقع داشته باشیم زبان استانبولی را یاد بگیریم؟! چنین تصوری حتی خنده‌دار به نظر می‌رسد. بااین‌حال بسیاری از ما صبح و شب ذهنمان را با مطالب سطحی و زرد بمباران می‌کنیم و توقع پیشرفت از خودمان داریم! برای موفقیت باید ورودی‌های ذهن را مدیریت کنیم و خوراک مناسب به آن برسانیم.
حقیقت این است که همه بسیاری از عوامل بیرونی قابل کنترل نیستند و بر روی ذهن ناخودآگاه ما تاثیر می‌گذارند. رسانه‌ها با استفاده منفی از ابزارها و علومی مانند سابلیمینال در حال تلاش برای تسخیر ذهن ما و هدایت آن مطابق منافع خودشان هستند. بااین‌حال نباید نقش خود را در تعیین خوراک ذهنمان نادیده بگیریم.
10. حواستان به اطرافتان باشد
هر چیزی که در اطراف خود می‌پذیرید به دست می‌آورید. اگر اجازه می‌دهید با شما بدرفتاری شود آن‌چه نصیب شما می‌شود سوءاستفاده است! درواقع شما با واکنش‌هایتان لیاقت، ارزش و حد و حدود خود را تعیین می‌کنید. اگر بی‌احترامی را تحمل کنید به شما بی‌احترامی خواهد شد. ,وقتی اجازه بدهید با دستمزد بسیار کمتر از آن‌چه مهارت شما می‌ارزد شما را راضی کنند همین کار را خواهند کرد. شرایطی که باب میل شما نیست را تغییر بدهید.
3 قدم اصلی اثر مرکب
به‌طور خلاصه کتاب اثر مرکب می‌خواهد بگوید موفقیت از سه مرحله تشکیل شده‌است. مرحله اول پیدا کردن اهداف اصلی و تقسیم آن‌ها به اهداف کوچک‌تر است. یک هدف بزرگ به نظر غیرقابل دستیابی می‌آید ولی وقتی آن را به اهداف کوچک‌تر و ساده‌تر تقسیم می‌کنیم تلاش برای دستیابی به آن‌ها ساده‌تر می‌شود. قدم دوم تغییرات مستمر و حتی کوچک در زندگی و ایجاد عادت‌های جدید است. اگر اهداف مشخص باشند این عادت‌ها هم‌خوان و هم‌مسیر با آن‌ها شکل خواهند گرفت.
گام آخر در قانون اثر مرکب، رصد کردن است. پیدا کردن اهداف و قدم برداشتن در جهت آن‌ها کافی نیست. ما نیاز داریم دائما پیشرفت خود را ارزابی کنیم، تجربه‌های خود را بنویسیم و از گذشته درس بگیریم. این کار کمک می‌کند اشتباهات قبلی را تکرار نکنیم و عملکردی بهینه داشته باشیم.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم به اثر مرکب، اساس و راهکارهای آن و چگونگی به کارگیری قوانین آن در زندگی بپردازیم. اثر مرکب می‌تواند در زندگی شما تاثیرگذار باشد به شرط آن‌که بتوانید تعهد را بپذیرید و انگیزه کافی برای تلاش کردن را داشته باشید. اگر از آن دسته افرادی هستید که به زندگی روتین خود عادت کرده‌اید و قصد تغییر ندارید احتمالا این قوانین برای شما مناسب نیستند.
سلام خانم دکتر پریسا اشیانی من یاد گرفتم که چگونه خودم و با توکل خدا اول درس را ادامه بدم،
عالی
سلام خانم آشتیانی
مقاله شما بسیار عالی روان و مفهوم بود
سلام.بسیار عالی بود
سلام ودرود برشما مطلب خلاصه اما کامل بود من بسیاری نکات دستگیرم شد
عالی بود ممنون خانم دکتر استفاده کردیم
خیلی خوب بود
خیلی دلم می‌خواد شروع کنم به تغییر
تازه با خانم دکتر آشنا شدم و به دلم نشسته دارم تلاش میکنم تا حرکت کنم درمسیرشما
سلام علیکم، خیلی جالب و امیدبخش بود
ان شاالله از راه کارهای اثر مرکب بتونیم در زندگیمون استفاده کنیم.
عالی بود خلاصه و مفید
خیلی عالی؛مفیدوکاربردی؛ روان وقابل فهم
عالی و مختصر و مفید
سلام خدمت عزیزان بسیار مطالب اموزنده ای بود با تشکر از ارامشیار که واقعا ارامش را به ما هدیه میکنند
سلام من آزمون نظام مهندسی میدم وکم مونده قبول شم ولی هدف خاصی ندارم وبه زندگیم عادت کردم میشه شما بگید چکارکنم؟؟
واقعا متشکرم خانم آشتیانی عزیز مقالتون خیلی عالی وتاثیر گذار بود.وهمچنین بابت پیج اینستاگرام وکانال تلگرام مفید وآموزنده شما ممنونم.
بسیار عالی و ریز و روان بود به دلم نشست
من همیشه احساس عقب ماندگی از ديگران که در حال موفق شدن بود و داشتم اما از روزی که هر روز با برداشتن قدم‌های کوچک برای اهدافم و تحسین خودم و رقابت با من دیروزم؛بعد از سه سال به هدفم نزدیکتر شدم و حتی از اونهایی که از قبل من موفق شده بودند و خودمو با اونها مقایسه میکردم؛با کمک خدای مهربانم موفق تر شدم