بهترین شکرگزاری از خداوند چه مراحلی دارد؟

تابه‌حال در زندگی با مشکل بزرگی مواجه شده‌اید؟ چه سوال عجیبی! قطعا دورانی در زندگی‌تان وجود داشته‌است که حال خوبی نداشته‌اید و نمی‌دانستید با گره‌های (به‌ظاهر) کور زندگی چگونه روبرو شوید. در آن روزها چه کار کردید؟ اغلب در سختی به چه روش‌هایی پناه می‌برید تا با بحران دست و پنجه نرم کنید؟ بعضی افراد رفتارهایی افراطی از خودشان نشان می‌دهند، ساعت‌ها ورزش می‌کنند یا به‌شکلی مخرب به پرخوری عصبی، خریدهای غیرضروری و اعتیاد پناه می‌برند. بعضی دیگر اجازه می‌دهند سیل حوادث آن‌ها را درهم بشکند و با خود ببرد. اما شاید باورتان نشود، عده‌ای در این شرایط به شکرگزاری رو می‌آورند! بله! آن‌ها آرامش و شادی را، حتی در شرایط بحرانی و سخت، در شکرگزاری خداوند پیدا کرده‌اند. عجیب‌تر اینکه اثربخشی این روش را، مطالعات علمی نیز تایید می‌کنند! با ما همراه باشید تا با بهترین شکرگزاری خداوند آشنا شویم و تاثیر آن را در زندگی بررسی کنیم.

شکرگزاری چیست؟

به تعریف انجمن روانشناسان آمریکا (APA: American Psychological Association)، شکرگزاری احساسی است که به هیجان شادی شباهت دارد. حس خوشحالی برای موهبتی که به فرد ارزانی داشته شده، آرامش به خاطر داشته‌ها و نعمت‌ها و شادی در اثر اتفاقی خوشایند همگی زیرمجموعه احساس شکرگزاری هستند. شکرگزاری هم می‌تواند یک احساس یا رفتار باشد و هم می‌تواند ویژگی شخصیتی محسوب شود. افراد شکرگزار دائما در ذهن خود نکات مثبت زندگی را مرور می‌کنند و با سبک زندگی خود، بهترین شکرگزاری از خداوند را نشان می‌دهند.

پیشتر در مقاله‌ای به‌طور مفصل همه ابعاد و معجزات شکرگزاری را بررسی کرده‌ایم. احساس شکرگزاری گاهی خودبه‌خود و بی هیچ دلیلی در ما به وجود می‌آید. گاهی نیز در برابر یک پیشامد مطلوب آن را تجربه می‌کنیم. بااین‌حال می‌توان گفت شکرگزاری یک مهارت قابل توسعه است و می‌توان آن را به‌صورت خودخواسته نیز ایجاد کرد. حتی موضوعات ساده و پیش پا افتاده مانند هوایی که نفس می‌کشیم، غذایی گرمی که می‌خوریم و خانواده حمایتگرمان می‌توانند دلایلی برای شکرگزاری باشند. گاهی نیز شرایط آن‌قدر آزاردهنده و سخت است که احساس می‌کنیم چیزی برای شکرگزاری نیست. راستش را بخواهید، همان زمان‌ها است که بهترین شکرگزاری از خداوند اتفاق می‌افتد.

ارکان اصلی شکرگزاری کدامند؟

شکرگزاری دو پایه اصلی دارد. اولین رکن آن شناخت موضوع و دومین رکن، شناخت منبع موضوع است. اجازه بدهید بیشتر توضیح بدهیم:

1. شناخت موضوع: وقتی با یک اتفاق خوب روبرو می‌شویم یا موهبتی را دریافت می‌کنیم موضوع شکرگزاری را پیدا کرده‌ایم. موضوع شکرگزاری لزوما تازه و جدید نیست بلکه می‌تواند از قبل وجود داشته باشد اما ما در آن لحظه خاص آن را به خاطر آورده باشیم. مرور موضوع شکرگزاری، احساس شادی را در ما ایجاد می‌کند.
2. شناخت منبع: اصل دوم در شکرگزاری، درک این حقیقت است که موهبت یا اتفاق مورد نظر منبعی خارجی دارد. درواقع نیرویی قدرتمند و مهربان این اتفاق را رقم زده یا این نعمت را در اختیار ما قرار داده‌است و این منبع خداوند است.

بنابراین بهترین شکرگزاری از خداوند با این دو اصل اتفاق می‌افتد؛ موضوعی برای شکرگزاری و ستایش خالق آن موضوع.

شکرگزاری چه فوایدی دارد؟

شکرگزاری، خصوصا اگر به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شود فواید قابل توجه و اثبات‌شده‌ای دارد. تورنتون وایلدر (Thornton Wilder) نویسنده و نمایشنامه‌نویس آمریکایی می‌گوید: «ما تنهایی زمانی واقعا زنده هستیم که قلبا از داشته‌ها و موهبت‌های خود آگاه و بابت آن‌ها شکرگزار باشیم.» به‌طور کلی فواید زیر از نتایج اثبات‌شده شکرگزاری هستند:

شکرگزاری وضعیت جسمانی را بهبود می‌بخشد

کراس، ایمونز و همکارانشان در سال 2015 تحقیقاتی را بر روی نتایج شکرگزاری آغاز کردند. نتیجه این پژوهش شگفت‌انگیز بود. طبق دستاوردهای این تحقیق، شکرگزاری به‌طور موثری بر سلامت جسمانی در همه ابعاد موثر است. تمرینات شکرگزاری اگر به عادت تبدیل شود می‌تواند بر ضربان قلب، فشار خون و مشکلات تنفسی تاثیر مثبتی داشته باشد. همچنین افراد حاضر در پژوهش، کاهش سرگیجه، مشکلات گوارشی، عفونت‌های تنفسی و مشکلات خواب را گزارش کرده‌اند. تحقیقات دیگری نشان می‌دهد افراد شکرگزار اغلب عادت‌های غذایی سالم‌تری دارند و کمتر با انتخاب خوراکی‌ها ناسالم، به بدن خود آسیب می‌زنند.

شکرگزاری خداوند بهترین تمرین برای بهبود تاب آوری است

تاب آوری (به انگلیسی: Resilience) مهارتی است که به افراد توانایی برخاستن بعد از شکست و ناکامی و شروع دوباره را می‌بخشد. این مهارت یکی از عوامل پیش‌بینی‌کننده موفقیت محسوب می‌شود. افرادی که دائما به شکرگزاری از خدا می‌پردازند می‌دانند چطور در هر شرایطی بر جنبه‌های مثبت زندگی تکیه کنند و توانایی خود را دوباره به دست بیاورند. به همین دلیل شکرگزاری می‌تواند به‌طور موثری تاب آوری را تقویت کند.

شکرگزاری سلامت روان را بهبود می‌بخشد

طبق تحقیقات جانز، جاکوب و همکارانشان، شکرگزاری روزانه با سلامت روان و بهبود مدیریت هیجانی همراه است. افراد شکرگزار کمتر به افسردگی مبتلا می‌شوند و زودتر می‌توانند بر آن غلبه کنند. شکرگزاری کمک می‌کند به جای تمرکز بر مشکلات این لحظه، به تصویر بزرگ‌تری از زندگی توجه کنیم و با این کار، احساسات منفی خود را به حداقل برسانیم. شکرگزاری و قدردانی از خداوند به این معنا نیست که مشکلات را نادیده بگیریم یا احساسات منفی خود را سرکوب کنیم. بلکه زمانی معنی پیدا می‌کند که برای بهبود وضعیت هر قدمی که می‌توانیم برداریم اما به جای تمرکز بر نیمه خالی لیوان، نیمه پر آن را ببینیم.

چطور شکرگزاری کنیم؟

نویسنده مکزیکی، روی تی بنت (Roy T. Bennett) می‌گوید: «درحالی‌که اهداف خود را دنبال می‌کنی و برای آن‌ها می‌جنگی، شکرگزار داشته‌هایت نیز باش. اگر نمی‌توانی به خاطر موهبت‌های امروزت شکرگزار باشی، دستاوردهای تازه چطور می‌خواهند تو را راضی و خوشحال کنند؟» برای شکرگزاری کردن به توانایی خاصی نیاز ندارید؛ کافی است در هر لحظه به یاد خداوند باشید و این روحیه سپاس‌گزاری را تنها به شرایط خوب و موقعیت‌های مطلوبتان محدود نکنید.

بخشش نوعی از شکرگزاری است اما بخشیدن همیشه مالی و مادی نیست. شما می‌توانید بخشی از زمان خود را به افراد نیازمند اختصاص بدهید. مثلا اگر مهارتی دارید می‌توانید آن را به افراد بی‌بضاعت و نیازمند آموزش بدهید. راه دیگر شکرگزاری، اختصاص دادن انرژی‌تان به دیگران است. درگیر شدن در کارهای خیریه از انواع این شکرگزاری محسوب می‌شود. با تمام این‌ها شکرگزاری می‌تواند تنها یک احساس و هیجان دائمی و ممتد باشد. در این حالت شما این رفتار و احساس را به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی خود تبدیل خواهید کرد و اثرات قابل‌توجه آن را در زندگی خواهید دید.

چگونه بهترین شکرگزاری خداوند را به جا بیاوریم؟

جان اف کندی می‌گوید: «شکرگزاری تنها بیان چند کلمه ساده پیش از وعده‌های غذایی نیست. هدف این است که شکرگزار بودن را زندگی کنیم و به آن پایبند باشیم.» طبق این صحبت، شکرگزاری یک ویژگی اخلاقی است و یک سبک زندگی محسوب می‌شود. اما برای اینکه این صفت را در خود ایجاد کنیم نیاز است در ابتدا آن را به شکل یک رفتار در بیاوریم و به‌تدریج به عادت تبدیل کنیم. سپس با تکرار و تعمیم آن به همه لحظات زندگی، سپاس‌گزاری از خالق جهان هستی به یک ویژگی شخصیتی در ما تغییر شکل خواهد داد و این همان هدف اصلی از انجام تمرینات شکرگزاری است. اما بهترین شکرگزاری از خداوند چه ویژگی‌هایی دارد؟ چه مراحلی را برای یک تمرین عالی باید طی نمود؟

1.   نگاهتان را بچرخانید

دنیای اطراف ما پر از موضوعاتی است که اگرچه به چشممان عادی شده‌اند اما همچنان ارزشمند هستند. کافی است نگاهی عمیق به اطراف بیندازید تا یکایک این موضوعات را ببینید. همین حالا که در حال خواندن این نوشته هستید شما یک وسیله هوشمند دارید که خیلی‌ها آرزوی داشتن آن را دارند. چشمانی بینا، دستانی قدرتمند، سواد کافی برای خواندن این محتوا و اتصال به شبکه اینترنت همگی نعمت‌هایی هستند که چون همیشه حضور دارند به چشم شما عادی شده‌اند. اما کافی است یکی از آن‌ها را از دست بدهید تا ارزششان را دوباره درک کنید.

2. تجربه کنید

با تماشای محیط اطراف و همه این موهبت‌ها، سعی کنید آن‌ها را احساس کنید. عمیقا به داشته‌های خود فکر کنید و احساسات مثبتی که درون شما ایجاد می‌شود را تجربه نمایید. در اینجا و اکنون قرار بگیرید و با لمس کردن، بوییدن و تماشای محیط اطراف خود از صمیم قلب خدا را شکر کنید. اغلب این موهبت‌ها آن‌قدر عادی شده‌اند که دیگر قدرشان را نمی‌دانیم. یک وعده غذای گرم، تخت‌خوابی راحت و تنی سالم همگی لایق شکرگزاری هستند.

3.   بنویسید

برای آن‌که معجزه شکرگزاری را تجربه کنید آن‌چه بابت آن شکرگزار هستید را بنویسید. با نوشتن می‌توانید بهتر تجربه‌هایتان را بیان کنید و در شرایط ناکامی و ناامیدی، مراجعه به این نوشته‌ها به شما کمک می‌کند زودتر سختی‌ها را پشت سر بگذارید. دفترچه کوچکی آماده کنید و نتیجه شکرگزاری روزانه و موضوعات آن را بنویسید. هیچ اشکالی ندارد اگر این موارد تکراری باشند اما سعی کنید موهبت‌های تازه‌ای در زندگی خود پیدا کنید.

4.   آداب خاصی داشته باشید

آیین و تشریفات نقش بزرگی در زندگی ما ایفا می‌کنند. آن‌ها کمک می‌کنند بتوانیم زندگی را تا حدودی پیش‌بینی کنیم و برای آن برنامه داشته باشیم، به‌علاوه راحت‌تر با عدم اطمینان و اضطراب کنار بیاییم. روانشناسان آداب و آیین را گروهی از رفتارها می‌دانند که با ترتیب خاصی پشت سر هم انجام می‌شوند و هر کدام از آن‌ها معنایی خاص و نمادین دارند. آداب و تشریفات به ماندن در مسیر یک هدف مشخص کمک می‌کنند و احساس دلپذیر ثبات را به وجود می‌آورند. بنابراین برای اینکه بهترین شکرگزاری از خداوند را به جا بیاورید برای آن آداب خاصی در نظر بگیرید و تمام مراحل آن را با حساسیت طی کنید. برای نمونه می‌توانید شکرگزاری صبحگاهی را به‌شکل روتین و همراه با اعضای خانواده در ساعت مشخصی از صبح انجام دهید.

5.   کلیشه‌های ناکارآمد را دور بریزید

مادربزرگم همیشه می‌گفت: «غم در اتاق کناری شادی خوابیده‌است. پس هیچوقت در شادی‌هایت آن‌قدر بلند نخند که آن را بیدار کنی!» مادربزرگم زنی عاقل و دنیادیده بود اما مثل هر انسان دیگری او هم ضعف‌هایی در نظام فکری‌اش داشت. این باور غلط نیز یکی از همین ضعف‌ها بود. مادربزرگم همیشه شادی‌ها را به خودش حرام می‌کرد و با یک لبخند سرسری از آن‌ها می‌گذشت چون می‌ترسید مجبور شود بهای گزافی برای شاد بودنش بپردازد!

بااین‌حال تحقیقات نشان می‌دهد هرچه شادی را عمیق‌تر تجربه کنید و بابت آن احساس خوشبختی و سپاس‌گزاری بیشتری داشته باشید سلامت روان بهتری خواهید داشت. این معجزه شکرگزاری است؛ بنابراین در برابر اتفاقات خوب با صدای بلند بخندید و احساس عمیق شکرگزاری را تجربه کنید.

بهترین مراقبه شکرگزاری کدام است؟

بودا می‌گوید: «همیشه دلیلی برای شکرگزاری وجود دارد زیرا همیشه ممکن بود شرایط بدتر باشد. اگر چیزی به دست نیاورده‌ای شکرگزار باش که چیزی هم از دست نداده‌ای! وقتی چیزی از دست داده‌ای سپاس خدا را بگو چون هنوز سلامتی‌ات را داری! اگر بیمار هستی خدا را شکر کن زیرا هنوز نعمت زندگی در اختیار توست!» حقیقت این است که در هر زمان و وضعیتی، چیزی برای شکرگزاری وجود دارد. بودا به شکرگزاری حین مراقبه معتقد بود و در این بخش از مقاله قصد داریم بهترین شکرگزاری از خداوند در قالب مراقبه را مرور کنیم.

برای مراقبه شکرگزاری می‌توانید از انواع مراقبه‌ها استفاده کنید. مراقبه پیاده‌روی، مدیتیشن صبحگاهی و مراقبه پیش از خواب همگی برای ابراز سپاس‌گزاری نسبت به خداوند مناسب هستند. اگر نمی‌دانید چطور این تمرینات را انجام بدهید مقاله آموزش مراقبه را بخوانید. بعضی از افراد برای افزایش اثربخشی مدیتیشن از جملات یا عباراتی تکرارشونده استفاده می‌کنند. در مراقبه شکرگزاری می‌توانید از جملات شکرگزاری مثبت کوتاه استفاده کنید که در قسمت بعدی به آن‌ها پرداخته‌ایم.

جملات و متن هایی برای شکرگزاری از خدا

متن‌ها و جملات شکرگزاری را می‌توانید در حین مراقبه شکرگزاری یا در طول روز، بعد از بیدار شدن، قبل از خوابیدن و حین انجام کارها نیز با خود تکرار کنید. این جملات شکرگزاری روزانه به شما کمک می‌کنند ابعاد مثبت زندگی را به خود یادآوری کنید:

• خدایا ممنونم که به من سلامتی بخشیدی!
• پروردگارا بابت تمام نعمت‌هایت از تو سپاسگزارم!
• خداوندا به خاطر خانواده مهربانی که دارم تو را شکر می‌گویم!
• خدایا برای سقفی که بالای سر دارم از تو ممنونم!
• خدای بزرگ سپاسگزارم که بدنی سالم دارم!
• خداوندا ممنونم که می‌توانم ببینم، بچشم و بشنوم!
• پروردگارا برای جهان زیبایی که خلق کرده‌ای تو را شکر می‌گویم!

کلام آخر

افراد مذهبی و باایمان در اعمال مذهبی خود اغلب شکرگزاری را به جا می‌آورند؛ اما برای تجربه این احساس و تمرین این مهارت لازم نیست حتما دین خاصی داشته باشید یا از نظر مذهبی معتقد باشید. شکرگزاری برای همه افراد با هر دین و مذهبی اثربخش و کمک‌کننده است و زندگی هر انسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله بهترین شکرگزاری از خدا را معرفی کردیم و درباره مزایای این تمرینات خواندیم. شما می‌توانید پرسش‌های خود را از طریق بخش نظرات با متخصصان ما در میان بگذارید.